Propolis

Kit pszczeli znany był już starożytnym Grekom, na co wskazuje jego światowa nazwa „propolis”. Słowo to jest pochodzenia greckiego i oznacza dosłownie „przedmurze miasta”. Słuszność stosowania tej nazwy dla omawianego produktu pszczelego wynika stąd, że pszczoły budują niekiedy barierę propolisową tuż za otworem wejściowym usytuowaną w taki sposób, że wszyscy mieszkańcy muszą przez nią przejść w drodze z i do ula.

 

Propolis jest substancją wzmacniającą konstrukcję ula, uszczelniającą i zabezpieczającą wnętrze ula przed rozwojem drobnoustrojów. Jest też spoiwem służącym zarówno do przytwierdzenia plastra do ścian ramek, jak też naprawy wszelkich uszkodzeń ula. Kitem pszczoły polerują oraz dezynfekują wnętrza komórek w plastrach przed złożeniem nowych jaj. Zakitowują też szkodnika, który dostał się do ula, po uśmierceniu go jadem.

 

Źródłem propolisu są zbierane przez pszczoły smoliste i balsamiczne substancje pączków niektórych drzew i krzewów oraz żywica znajdująca się w szparach kory drzew.

 

Dotychczas wyodrębniono około 300 substancji wchodzących w skład propolisu i ilość ta ulega systematycznie zwiększeniu w miarę rozwoju badań. Wśród poznanych składników propolisu znajdują się substancje z grupy: flawonoidów, kwasów fenolowych, estrów aromatycznych, alkoholofenoli, ketofenoli, kumaryny, substancje lipidowe i woskowe, biopierwiastki, witaminy, związki białkowe i inne.

 

Według obecnych badań uważa się, że skuteczność działania propolisu stanowi sumę działań wszystkich składników mikrobiologicznie aktywnych. Wiadomo, że bakterie szybko uodparniają się na antybiotyki farmaceutyczne, gdyż wytwarzają antyciała i ten antybiotyk nie będzie już działał na następne pokolenia bakterii. Propolis natomiast to zespół związków chemicznych synergicznie współdziałających. Bakterie nie mają możliwości wytworzenia tylu antyciał w ciągu jednego pokolenia. Nie mając czym się bronić wszystkie giną. Niektórzy naukowcy nazywają propolis antybiotykiem XXI wieku.

 

 

Analizując budowę chemiczną i skład ilościowy związków chemicznych, wchodzących w skład propolisów pochodzących z różnych źródeł, stwierdza się podobieństwo. We wszystkich, bowiem odmianach występują te same grupy związków, którymi są seskwiterpeny, kwasy aromatyczne i flawonoidy. Przeciwbakteryjne działanie propolisu jest zatem najprawdopodobniej wypadkową ich synergicznego działania, a także innych związków w śladowych ilościach. Mechanizm działania propolisu na drobnoustroje jest złożony i nie da się na drodze prostej analogii odnieść do mechanizmu działania któregoś z antybiotyków. Silne przeciwbakteryjne właściwości znalazły pełne potwierdzenie w obserwacjach prowadzonych podczas ich klinicznego stosowania u ludzi i zwierząt.

 

Kit pozyskuje się przez dokładne oskrobanie miejsc styku ramek z ulem, samych ramek, beleczek odstępnikowych lub powałek.
Z jednego ula można pozyskać ok. 50 g. czystego surowca. Można też zwiększać jego produkcję, pozostawiając więcej szpar i pustych przestrzeni. Używa się też specjalnych poławiaczy kitu.